|
این پژوهش در چهارچوب رهیافت تئوریک سازه‌انگاری استدلال میکند که بروندادهای سیاست خارجی عربستان و جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر، که به ترتیب متأثر از ایدئولوژی وهابیت و آرمان‌ها و اصول انقلاب اسلامی هستند، نقش برجسته‌ای در تشدید رقابت‌های بین دو کشور و متعاقباً شکل‌گیری ژئوپلتیک جدید خاورمیانه ایفا کرده‌اند.
نویسنده: رضا اختیاری امیری: استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران
چکیده
جهان اسلام به‌ویژه خاورمیانه در هزاره جدید بیشتر ماهیت ایدئولوژیک به خود گرفته است. بر همین مبنا، مقاله حاضر تلاش دارد تا از منظر هویتی و ایدئولوژیک، نقش تقابل ایدئولوژی وهابیت با گفتمان انقلاب اسلامی ایران را بر ایجاد ژئوپلتیک جدید خاورمیانه پس از وقوع بیداری اسلامی مورد تبیین و بررسی قرار دهد. این پژوهش در چهارچوب رهیافت تئوریک سازه‌انگاری استدلال میکند که بروندادهای سیاست خارجی عربستان و جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر، که به ترتیب متأثر از ایدئولوژی وهابیت و آرمان‌ها و اصول انقلاب اسلامی هستند، نقش برجسته‌ای در تشدید رقابت‌های بین دو کشور و متعاقباً شکل‌گیری ژئوپلتیک جدید خاورمیانه ایفا کرده‌اند. به عبارتی، با آغاز بیداری اسلامی در کشورهای مختلف خاورمیانه، ایران اقدامات گوناگونی را در چهارچوب مبانی اندیشه‌ای و آرمان‌های انقلابی امام خمینی به انجام رساند. اما پویش‌های منطقه‌ای ایران با واکنش جدی کنش‌گر مهم دیگر منطقه یعنی عربستان مواجه گردید، که بر اساس مبانی آیین وهابیت ماهیتی ضد شیعی و ایرانی- انقلابی داشته و تلاش میکند تا در مقابل نفوذ و نقش‌آفرینی منطقه‌ای ایران به‌طور جدی مقابله کند. تعارض هویتی عربستان و ایران و رقابت‌های این دو کشور در این قالب، در حال حاضر منجر به «هویتی شدن رقابت‌های ژئوپلتیکی» شده و متعاقباً نیز این طیف از رقابت‌ها را در خاورمیانه تشدید کرده است.
منبع: مجله علمی پژوهشی اندیشه سیاسی در اسلام، مقاله 6، دوره 2، شماره 6، زمستان 1394، صفحه 125-149
|
|
