همکاری با کفار یا دولت‌های کفر اقسامی دارد که حکم هر یک را با توجه به آیات قرآن و سیره و سنت پیامبر اکرم (ص) بیان می‌کنیم.
1. همکاری با کفار در امور علمی، تجاری و غیره
این‌گونه همکاری جایز است و سیره پیامبر اکرم (ص) بر آن دلالت دارد. آن حضرت با یهودیان، که به تصریح قرآن از کافران هستند،[1] معامله می‌کرد و در زراعت زمین‌های اطراف خیبر با آنان شریک شد.[2] بر همین اساس، فقهای اسلامی نیز مسلمان‌بودن فروشنده یا خریدار در معاملات را به جز در جاهای خاصی که موجب ضرر مسلمانان است، شرط نکرده‌اند.[3]
2. همکاری با کفار برای ضربه‌زدن به اسلام و مسلمانان
هیچ مسلمانی شک ندارد که هر گونه فعالیت و همکاری با کفار علیه اسلام نامشروع است، اما آنچه در این مسئله محل نزاع است، مصداق اسلام و مسلمان است که سلفی‌های جهادی فقط خود را مسلمان می‌نامند و همکاری سایر مسلمانان با کفار علیه خودشان را، استعانت از کفار و مبارزه با اسلام تلقی می‌کنند، در حالی که از نظر مسلمانان، تکفیریها به سبب خروج علیه حاکم اسلامی، اهل بغی محسوب می‌شوند[4] یا به سبب ترور و غارت و فساد در زمین، مُفسِد شمرده می‌شوند، که بنا بر فتوای همه علمای اسلام، جهاد با اهل بغی و مُفسدان فی‌الارض واجب است تا هنگامی که به جمع مسلمانان بازگردند یا ضرر آنان دفع شود[5] و بسیاری از علما، حتی برخی از رهبران فکری سلفیه جهادی، در صورتی که قدرت مسلمانان برای مقابله با اهل بغی کافی نباشد کمک‌گرفتن از کفار برای جهاد با آنان را جایز می‌دانند.
3. همکاری با کفار در جنگ و امور نظامی
این همکاری شامل استعانت (کمک‌گرفتن) و نیز اعانت (کمک‌کردن) کفار می‌شود که هر یک احکام خاص خود را دارد.[6]البته جواز استعانت از کفار شرایطی دارد که حفظ مصالح و سیادت مسلمانان، مهمترین این شرایط است.
استعانت از کفار از این جهت که علیه چه دشمنی شکل می‌گیرد، بر دو نوع است؛
الف. استعانت از کفار علیه مشرکان
ب. استعانت از کفار علیه مسلمانان متجاوز و ظالم (اهل بغی)
اکثر قریب به اتفاق علمای اسلامی، با استناد به سیره نبوی، استعانت از کفار علیه مشرکان را در صورت نیاز مسلمانان و مورد اعتماد بودن کفار جایز می‌دانند. همچنین، بسیاری از علمای اسلامی با استناد به عمومیت برخی نمونه‌ها از سیره و روایات نبوی و حکم عقل، استعانت از کفار در جهاد علیه اهل بغی (مسلمانان متجاوز) را مشروع می‌دانند. طبق بعضی از روایات، حتی کمک‌کردن به کفار نیز برای یاری مظلوم جایز است.
پی نوشت:
[1]. «لم یکن الذین کفروا من اهل الکتاب والمشرکین منفکین حتی تأتیهم البینه؛ کافران اهل کتاب و مشرکان از آیین خود جدا نمی‌شدند مگر اینکه دلیل روشنی برای ایشان می‌آمد» (البینة: 1).
[2]. ابن قیم الجوزی، محمد ابن ابی بکر، احکام اهل الذمة، ج۱، ص390.
[3]. نک.: کتب فقهی علمای اسلام، ابواب معاملات، شروط متعاقدین.
[4]. وزارة الأوقاف والشئون الإسلامیة الکویت، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، ج7، ص104.
[5]. «وِلاَیةُ الإْمَارَةِ عَلَی حُرُوبِ الْمَصَالِحِ مُخْتَصَّةٌ بِقَتْل غَیرِ الْمُشْرِکینَ، فَتَشْمَل قِتَال أَهْل الرِّدَّةِ، وَ قِتَال أَهْل الْبَغْی، وَ قِتَال الْمُحَارِبِینَ وَ قُطَّاعِ الطَّرِیقِ»؛ نک.: وزارة الأوقاف والشئون الإسلامیة الکویت، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، ج45، ص156؛ «لَوْ أَظْهَرُوا رَأْی الْخَوَارِجِ، کتَکفِیرِ فَاعِل الْکبِیرَةِ وَ تَرْک الْجَمَاعَاتِ وَاسْتِبَاحَةِ دِمَاءِ الْمُسْلِمِینَ وَ أَمْوَالِهِمْ ... إِنْ حَصَل مِنْهُمْ ضَرَرٌ تَعَرَّضْنَا لَهُمْ إِلَی زَوَال الضَّرَر» (همان، ج8، ص134).
[6]. شرکت بعضی از کشورهای اسلامی در ائتلاف مبارزه با تروریسم به رهبری آمریکا نمونه‌ای از اعانت کفار است که جمهوری اسلامی ایران در آن شرکت نکرد.
|
|
