- الگوسازی از طالبان برای نجات القاعده
در روزهایی که طالبان، رویکردهای پیشین خود را تعدیل کرده و تغییر می‌دهد، گرایش به سلفیت و وهابیت را ممنوع اعلام کرده و با ایران و آمریکا به مذاکره می‌نشیند، القاعده و رهبران فکری آن درپی خروج آبرومندانه از افغانستان بوده و به دنبال راهی جهت تأسیس پایگاهی مقبول در میان نسل جدید سلفیان تکفیری هستند.
- سلفیت سعودی؛ چالش بقاء
سال‌های متمادی است که سلفیت با قرائت سعودی آن چه از لحاظ فکری و یا از حیث شکل و قالب آن، بر عرصه‌های متعددی در جهان اسلام تسلط یافته و مدارس، مساجد، مراکز فکری و مبلغان بسیاری را جهت ایجاد و ادامه سیطره خود، تربیت کرده است.
- آیا عائشه منکر سماع موتی است؟
یکی از مبانی توسل و استغاثه به ارواح اولیای الهی در عالم برزخ، مسئله سماع موتی است. وهابیت می گویند توسل و استغاثه به مردگان جایز نیست چون ارواح انبیا و اولیای الهی قادر به شنیدن صدای زندگان نیستند و در عالم برزخ بی خبر از احوال زندگان به‌سر می‌برند یکی از ادله آنها بر نشنیدن مردگان سخن عائشه است که دلالت می کند که عایشه معتقد به عدم سماع موتی بود.
- اندیشه‌ی سیاسی اسلام: مورد مطالعاتی "جهیمان العتیبی"
بازخوانی واقعه‌ی اشغال مسجدالحرام در اول ماه محرم سال 1400 ه.ق به‌رهبری "جهیمان العتیبی" یکی از سرفصل‌های مطالعاتی برای فهم ریشه‌های جریان تکفیر در جهان اسلام است. عطف به این واقعیت که ظرفیت‌های فکری حرکت جهیمان، جریان‌های جهادی پس از خود را نیز تحت تأثیر قرار داده است، بازخوانی اندیشه‌ی سیاسی وی را ضروری می‌سازد.
- (مروری بر اهداف طالبان و چالش‌های پیش روی آن) نقشه جنگ طالبان و دلایل شکست احتمالی آن
به نظر می‌رسد که توازن قدرت در افغانستان به میل طالبان تغییر می‌کند. این گروه تلاش می‌کند از طریق برقراری ارتباط با رهبران جهادی قدرتمند مانند اسماعیل خان و عطامحمد نور و دعوت از آنها به مذاکره و توافق با طالبان، همراه با وعده حفاظت و اعطای پست در حکومت اسلامی‌آینده، دولت افغانستان را تضعیف کند. در همین حال، جناح دیپلماتیک طالبان در قطر تلاش می‌کند تا مشروعیت بین المللی این گروه را به آن بازگرداند. چنین سودایی در حالی بر تفکر این گروه حاکم است که هیچ یک از قدرت‌های منطقه خواهان سلطه طالبان بر افغانستان همانند دوران پیشا 2001 نیست و به لحاظ نظامی نیز این گروه سال‌هاست که در مرحله چریکی به سر می‌برد و هنوز قادر نیست عملیات‌های منظم با چند هزار نیرو را انجام دهد.
- القاعده و طالبان اختلافات و همکاری مشروط
آیا القاعده و طالبان واقعاً یک جریان فکری و عملیاتی در قالب دو نهاد هستند؟
اختلافات این دو جریان چیست؟
هماهنگی جنبش طالبان با سازمان القاعده تحت چه شرایطی و به چه میزان است؟
- مولفه هاي توحيد عبادي در مقارنه ديدگاه اماميه و سلفيه
توحيد و مساله خداپرستي رکن اساسي دين مبين اسلام است؛ مساله اي که تمام مسلمانان در اصل آن با هم هيچ اختلافي ندارند. اما مشکل، تعبيرات و تعريفات مختلفي است که بعضي از مذاهب از آن دارند؛ در اين ميان فرقه اي به نام وهابيت عقايدي را براي خود برگزيده که اساس اين عقايد در توحيد عبادي است.
- دیدگاه ابن‌تیمیه در تعارض عقل صریح و نقل صحیح
ابن‌تیمیه یکی از شخصیت‌هایی است که در قرن هفتم با ارائۀ کتاب‌ها و نظریه‌های خود، موجب ایجاد جریان سلفی تندرو در شبه‌جزیره عربستان شده است. آرا و نظریه‌های وی، در عربستان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. وی در کتاب خود با عنوان درء تعارض العقل و النقل سعی کرده است تا ثابت کند که بین عقل و نقل هیچ تعارضی وجود ندارد و همچنین به بیان گونه‌های تعارض پرداخته است.
- فرایند شکل‌گیری اصطلاح «نواقض الاسلام» و کاربرد آن در تألیفات سلفیت نوین
اصطلاح «نواقض الاسلام» به‌معنای اموری است که ارتکاب آنها موجب ارتداد و خروج شخص از دایرۀ اسلام می‌شود. این اصطلاح در آیات قرآن، روایات نبوی، سخنان صحابه و تألیفات علمای اهل‌سنت استعمال نشده است و نخستین فردی که آن را برای موجبات ارتداد به‌کار برد، محمد بن عبدالوهاب است.
- مطالعه تطبیقی خط مشی سیاسی سلفیت اصلاحی- تنویری و سلفیت جهادی- تکفیری
مواضع نظری و عملی گروه‌های سلفی در پی دگرگونی شرایط تاریخی– اجتماعی و الزامات سیاسی، در معرض تحول و تغییر بوده است. جنبش سلفیه به‌عنوان یکی از حرکت‌های تاثیرگذار در جهان اسلام طی صد سال اخیر، محرک و موجد جنبش‌های سیاسی و اجتماعی در کشورهای اسلامی بوده است.
- بررسی و نقد اندیشۀ سلفیۀ جهادی در عملیات انتحاری
امروزه در دهکدۀ جهانی، مسئلۀ اسلام‌هراسی که سابقۀ آن به دوران ظهور اسلام بر می‌گردد، در رأس اخبار رسانه‌های دنیا قرار گرفته است. اصلی‌ترین بازیگران اسلام‌هراسی، گروه‌های جهادی نوظهوری همانند القاعده، جبهةالنصره، داعش و بوکوحرام هستند که به‌دلیلِ نداشتن فهم درست از استشهاد و عدم رعایت ضوابط آن، به‌عنوان یک ابزار هجومی در مقابل مخالفان خود به هر قیمت و انگیزه‌ای از آن استفاده می‌کنند.
- «وَ الا قُتِل»های ابن‌تیمیه کتاب قانون کُشتارهای داعش
روایت نبوی «لَقَد جِئتُکُم بِالذَّبحِ؛ با سر بریدن به میان شما آمدم» یا آیه قرآنی «وَ ما أَرسَلناکَ الّا رَحمةً لِلعالَمین؛ و تو را نفرستادیم مگر اینکه برای اهل عالم مایه رحمت باشی»، کدامیک از این دو عبارت، شعار و رویکرد اصلی رسالت نبوی و دین اسلامی است؟
عبارت «وگرنه باید کشته شود» چه جایگاهی در ادبیات فکری ابن‌تیمیه دارد؟
این ادبیات فکری چه تأثیری بر حامیان ابن‌تیمیه و مکتب سلفیت داشته است؟
- اسلام هراسی و سناریوهای پیش روی آن
یکی از معضلاتی که امروزه جهان اسلام با آن رو به رو است بعد مشکلات افراطی در اسلام است که اقدامات گروه های افراطی و تندرو در منطقه به نام اسلام باعث خدشه دار شدن اسلام و چهره مسلمانان در غرب شده است. اینگونه اقدامات خشونت آمیز در منطقه از عواملی است که به بحث ایجاد اسلام هراسی در منطقه دامن زده است.
- بررسی عقاید جریانات سلفی جهادی بر اساس عامل هویت
گروهی از سلفی‌ها تحت تأثیر افکار و عقاید اشخاصی چون سید قطب، به سلفیت جهادی روی‌آورند. جریان سلفی جهادی گونه‌ای از سلفی‌ها هستند که ضمن اعتقاد به لزوم پیروی از اصول اسلام، تأکید ویژه‌ای بر جهاد به‌عنوان یکی از ارکان دین اسلام دارند. سلفی‌های جهادی فقط پیروان اصول و مبانی خود را مسلمان واقعی دانسته و افراد، گروه‌ها و مذاهبی که مبانی آنان را نمی‌پذیرند را تکفیر کرده و برای مقابله سخت و خشن با آنان برمی‌آیند.
- آینده‌پژوهی تروریسم تکفیری در ایران (2)
نفوذ جریان تروریسم تکفیری در ایران مبتنی بر چه راهبردی برنامه‌ریزی شده است؟
تأثیرات این جریان در تحولات آینده ایران تا چه میزان اهمیت دارد؟
چه عواملی آینده این جریان را در ایران تحت الشعاع قرار می‌دهد؟
- آموزه‌های بربهاری و تأثیر آن بر جریان‌های سلفی‌گری
خواست پژوهش حاضر آن است که بررسی نوینی از عقاید بربهاری و نتایج حاصل از این تفکرات را ارائه دهد. ابومحمد حسن بن خلف بربهاری از علمای بنام و مشهور حنبلی و از شاگردان امام احمد بن حنبل به شمار می رود. وی در قرون سوم و چهارم هجری می زیسته است. عقاید وی را می توان در زمره باورهای وهابیت امروزی قرار داد.
- گزارشی از رساله عقائد علمای دیوبندی
میان تمامی مسلمانان از زمان صحابه تاکنون اعتقاداتی از قبیل توسل، شفاعت، استغاثه، نذر و اهدای ثواب آن برای اولیای الهی و شدّ رحال بر زیارت قبر پیامبر اکرم ص معمول و مرسوم بوده است. اکثر فقهای مذاهب، چه شیعه و چه سنی، نه‌تنها از این کار منع نمی‌کردند، بلکه در تأیید این اعمال کتاب‌ها و رسالاتی نگاشتند.
- آینده‌پژوهی تروریسم تکفیری در ایران (1)
جریان تروریسم تکفیری از چه ظرفیت‌هایی در ایران برخوردار است؟
چه زمانی باید خطر این جریان را برای کشور جدی گرفت؟
راه‌های مقابله با این جریان در آینده چیست؟
- پدیده تکفیر از دیدگاه قرآن و حدیث
بدون تردید پدیدة تکفیر در دورة معاصر، اگر چه امتداد تکفیر در دوره های گذشته است ـ پدیده ای که در قرن سوم و چهارم هجری با اقدامات برخی افراطی ها، به ویژه افراطی های حنبلی مذهب اوج گرفت ـ اما از اوایل قرن کنونی شدت بیشتری یافته و در ده سالة اخیر به اوج خود رسیده است.
- زمینه‌های اصلی سربرآوردن گروهک‌های تروریستی مانند انصار الفرقان در ایران چیست؟
سرّ فعال شدن گروهک‌های ترویستی در ایران چیست؟
زمینه‌های شکل‌گیری این جریان‌ها در ایران چیست؟
انگیزه جوانانی که به این گروهک‌ها می‌پیوندند چیست؟
یک جوان ایرانی تحت تأثیر چه عواملی تبدیل به یک تروریست می‌شود و دست به قتل هم‌وطنانش می‌زند؟
- مشروعیت نامگذاری به «عبد النبی»، «عبد الحسین» و… از دیدگاه شیعه و اهل سنت
شیعه و سنی، در طول تاریخ از نام‌هایی همچون: عبد النبی، عبد الرسول، عبد العلی، عبد الزهراء، عبد الحسین و… برای نامگذاری فرزندان خود استفاده کرده‌اند؛ اما با ظهور وهابیت در قرن دوازدهم قمری، تعدادی از مفتیان افراطی این فرقه نو ظهور، آن را شرک و کفر دانسته‌اند.
- نبرد رمضان البوطي و سلفيت..؛ داستاني که بسياري دوست ندارند بشنوند!
یکی از بزرگ‌ترین زعما و علمای آزاده در جهان اسلام و در دوران معاصر، شهید شیخ رمضان البوطی بود که سالیان متمادی عمر خویش را در مسیر اعتلای کلمه حق و خدمت به امت اسلامی صرف کرد. او همواره فتنه سلفیت تکفیری را به همگان گوشزد می‌کرد و همگان را از درافتادن در این چاه ظلمانی و فریبنده برحذر می‌داشت. یادداشتی که در ادامه می‌اید، خلاصه‌ای است از مقاله‌ای با عنوان «معركة البوطي والسلفية.. قصة لا يحب الكثيرون سماعها!». این مقاله توسط صبغة الهدوی نگارش شده و در سایت الجزیره منتشر شده است.
- رهبران داعش در چنگ آمریکا؛ اسیر یا پناهجو؟
روند تسلیم شدن سران داعش به نیروهای نزدیک به آمریکا، عملاً بر خلاف رویه کلی رهبران داعش از رده‌‌های میانی تا فرماندهان بلندپایه آن است که به طور مثال در نبرد آزادسازی موصل و دیگر شهرهای عراق عمدتاً تا لحظه مرگ مقاومت کرده و کشته شدن را بر تسلیم شدن ترجیح می‌دادند
- زندانها؛ کارخانه‌جات تولید تروریست تکفیری
زندانها تا چه میزان در گسترش و تعمیق تفکرات تکفیری تأثیرگذار بوده است؟
خطر تبلیغات و جذب نیروی جریان‌های تکفیری در زندانها تا چه میزان جدی است؟
در کشور ما ایران تا چه اندازه به این مهم پرداخته شده است؟
- افراط گرایی و تفریط گرایی: آسیب اصلی وحدت در جهان کنونی اسلام و ضرورت مقابله با آن
دو روایت درباره تاریخ ولادت پیامبر اسلام وجود دارد. پیروان اهل سنت معتقدند پیامبر اسلام در 12 ربیع الاول سال 570 میلادی متولد شده است. در مقابل پیروان مذهب شیعه معتقدند تاریخ ولادت پیامبر اسلام 17 ربیع الاول است. این دو روایت متفاوت از تاریخ تولد حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم انگیزه و بهانه ای برای نزدیک کردن مسلمانان به هم شده است. به همین مناسبت فاصله بین دو روایت از میلاد پیامبر اسلام بنام هفته وحدت نامگذاری شده است.
- اقتصاد سیاسی بین الملل و ظهور و کارکرد داعش در خاورمیانه
«داعش»، تشکیلاتی تروریستی در خاورمیانه، خصوصاً عراق و سوریه است. این تشکیلات از سال 2013، موفقیت‌های زیادی را در عرصه‌های نظامی کسب کرد و هزاران نفر از نقاط مختلف جهان را به خدمت خود درآورد.
- آیا تعریف سلفیه از عبادت، جامع افراد و مانع اغیار است؟
وهابیت برای عبادت تعاریفی را در متون خود آورده اند که مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. در اینجا چهار تعریف آورده شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است.
- چگونگی پیدایش ایدئولوژی تکفیری
متن زیر سخنرانی القاء شده در دهمین کنفرانس گفتگوی ایران و واتیکان است که تحت عنوان “Development of Takfiri Ideology” در تاریخ ۹۵/۹/۲ در واتیکان ایراد گردیده است.
- وهابیت و گسترش اسلام تندرو در جنوب شرق آسیا
در این مقاله پس از بیان چگونگی ورود اندیشه های وهابی به جنوب شرق آسیا، به نقش فعالیت‌های وهابیان در افزایش گرایش به تندروی و نبود مدارا در میان مسلمانان جنوب شرق آسیا پرداخته شده است.
- آیا توسل، استغاثه، استشفاع و تبرک مصداق عبادت غیر الله و شرک است؟
علمای اسلام عبادت را به معنای «خضوع و خشوع به قصد تعبد، همراه با اعتقاد به الوهیت و ربوبیت برای مخضوع له» می داند که در قالب دعا، وضو، نماز، روزه، حج، زکات، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، احسان به اهل ایمان، تقوی و تعاون برای تحقق آن و سایر فرامین دینی تبلور می بابد.
